พิธีมาบุโค๊ะ: ไหว้เจดีย์กะเหรี่ยงฤาษีที่บ้านมอทะ
บ้านมอทะ แปลว่า “สบห้วยโป่ง” เป็นศูนย์กลางของประเพณี เพอเจะ ที่นำโดย ลุงพินิจ ซึ่งเป็นพ่อปู่ที่ได้รับมอบหมายจากฤาษีให้ถ่ายทอดประเพณีและวิถีชีวิตแก่ลูกหลานชาวกะเหรี่ยง โดยยึดมั่นในวิถีของกะเหรี่ยงฤาษีและการอนุรักษ์ผืนป่าอุ้มผาง พร้อมกับการเคารพธรรมชาติ
งานปีใหม่เพอเจะ
ทุกปี ชาวปะกาญอและผู้คนจากสายแม่จันจะมาร่วมงาน ปีใหม่เพอเจะ อย่างพร้อมเพรียง โดยพิธี มาบุโค๊ะ หรือ บาโค๊ะ เป็นการทำบุญไหว้เจดีย์ เพื่อส่งท้ายปีเก่าต้อนรับปีใหม่ของชาวกะเหรี่ยงฤาษี
- เวลา: จัดขึ้นในช่วงเดือนกุมภาพันธ์ถึงมีนาคมของทุกปี
- วัตถุประสงค์: เป็นพิธีกรรมศักดิ์สิทธิ์ที่สืบทอดมาต่อเนื่อง เป็นการสานต่อมิติทางวัฒนธรรมในการดูแลรักษาป่า ดิน น้ำ ฟ้า และเคารพธรรมชาติ
การสร้างเจดีย์ใหม่
ในปีนี้มีการสร้างเจดีย์องค์ใหม่ โดยเป็นผลจากความเชื่อและการรวมพลังของชุมชน เพื่อมุ่งมั่นรักษาธรรมชาติ และเป็นการสะท้อนถึงความคิดของชาวบ้านอุ้มผางที่นับถือกะเหรี่ยงฤาษี ซึ่งถือเป็นผู้รักษาป่า
พิธีกรรมทางจิตวิญญาณ
พิธีกรรมนี้ยังรวมถึงการขอพรให้ทุกสรรพสิ่งบนโลกอยู่เย็นเป็นสุข โดยการทำบุญให้กับเจ้าป่าเจ้าเขา และเจ้าที่เจ้าทางต่าง ๆ ให้มาร่วมรับของบูชา เพื่อสร้างความสัมพันธ์ที่ดีระหว่างคนกับธรรมชาติ
- ความเชื่อ: การไหว้เจดีย์ การค้ำต้นโพธิ์ และการถือฤาษี เป็นสัญลักษณ์ของการปฏิบัติตนให้ดี มีศีลมีธรรม และไม่เบียดเบียนสัตว์อื่นในวันพระ
- สัญลักษณ์และเครื่องประกอบในพิธี: เป็นสิ่งที่ช่วยเสริมสร้างจิตใจให้เคารพต่อสิ่งศักดิ์สิทธิ์และธรรมชาติ
การอนุรักษ์ประเพณี
แม้ว่าชาวบ้านจะได้รับอิทธิพลจากความเชื่อภายนอกมากขึ้น แต่ที่บ้านมอทะยังคงพยายามอนุรักษ์และส่งต่อประเพณีวัฒนธรรมอันดีงามของบรรพบุรุษให้กับลูกหลานในรุ่นต่อไป
พิธีมาบุโค๊ะจึงไม่เพียงแต่เป็นพิธีกรรมทางศาสนา แต่ยังเป็นการสร้างความเข้มแข็งให้กับชุมชนและการรักษาผืนป่าไว้เพื่ออนาคต
